W zgodzie ze sobą
Czy to, w jaki sposób przeżywasz swoją codzienność, jest w zgodzie z tobą? Czy rozumiesz swoje preferencje i to, w jakich warunkach najlepiej funkcjonujesz? Mamy niestety tendencję do skupiania się na słabościach i poszukiwania za wszelką cenę sposobów na rozwijanie tego, co jest sprzeczne z naszą naturą. Jeśli nie rozumiesz siebie i swoich naturalnych predyspozycji, istnieje niebezpieczeństwo, że narażasz się na permanentny stres. Co więcej, próbując udowodnić sobie i światu, że możesz być dobry w czymś, co nie jest twoją domeną, tracisz z pola widzenia naturalne talenty.
„Zbyt wielu ludzi przecenia to, kim nie jest i nie docenia tego, kim jest” Malcolm S. Forbes
Życie skrojone na miarę czy z automatu?
Wyobraź sobie swój dzień – taki zwykły, powszedni – kiedy podejmujesz swoją codzienną aktywność. Na ile to, w jaki sposób zorganizowałeś swoje życie, jest twoim sprzymierzeńcem, a na ile twoim wrogiem? Podam ci kilka przykładów okoliczności, które mogą działać na twoją korzyść lub być przeciwko tobie.
Załóżmy, że jesteś typem sowy. Poranki masz powolne i markotne, wolałbyś się wyspać, bo im bliżej do zmierzchu, tym więcej masz energii i zapału do zadań. O której rozpoczynasz swój dzień pracy – o siódmej rano czy o dziesiątej? Twój czas pracy jest elastyczny czy mieści się w sztywnych ramach godzinowych?
Powiedzmy, że jesteś introwertykiem, do tego łatwo ulegającym emocjom, który potrzebuje odosobnienia i regularnego ładowania baterii w ciszy. Pracujesz w open space czy masz swoje biuro? Możesz pracować z domu czy bierzesz codziennie udział w grupowych projektach i naradach?
Na którym etapie realizacji projektów czujesz, że jesteś w swoim świecie? W fazie kreacji i poszukiwania nowych pomysłów? W części układania szczegółów i planowania? A może żaden z tych etapów cię nie kręci, bo jesteś człowiekiem akcji i interesuje cię tylko działanie? Też nie? Czyli jesteś tym, który odnajduje się najlepiej w pracy z innymi, motywuje i wspiera w rozwoju?
Czy w ogóle znasz swoje prefencje i masz co do nich pewność? Czy na tyle nauczyłeś się funkcjonować w świecie, który nie jest w zgodzie z tobą, że działasz z automatu?
Większość z nas wpadła właśnie w taki schemat. Dopasowaliśmy się do okoliczności, zamiast poszukiwać środowiska, które jest spójne z naszymi preferencjami. Mówimy pracodawcy to, co chce usłyszeć. Na ocenach półrocznych skrzętnie notujemy, jakie swoje słabe strony mamy wziąć na warsztat, żeby jeszcze lepiej dopasować się do pożądanego wzorca. Przypomina to wciskanie okrągłego klocka w kwadratowy otwór. Bolesny proces.
Dlaczego tak jest? Powody są różne i absolutnie nie wykluczam tych sytuacji życiowych, które wymuszają na nas kompromisy. Jednak najczęściej po prostu sami nie wiemy, jakie są nasze naturalne mocne strony. Już od najwcześniejszych lat szkolnych uczy się nas skupiania na brakach i słabościach. Piątka z polskiego – świetnie, trója z matematyki – korepetycje, zajęcia dodatkowe, zainwestujmy w to czas, energię i pieniądze. Jesteśmy przyzwyczajani do wkładania wysiłku w to, co nas nie interesuje, a może nawet kompletnie odrzuca.
Talenty na wagę złota
A ja mam inną propozycję. Trója z matematyki – ok, piątka z polskiego – zajęcia dodatkowe! Inwestycja czasu, energii i pieniędzy. Tu jest talent i jest przyjemność. Czy taka zmiana perspektywy nie zbudowałaby w nas innego postrzegania siebie? Wyczulenia na to, co nas uskrzydla, poznania, czym są nasze naturalne predyspozycje, co po prostu kochamy robić?
Nigdy jednak nie jest za późno, żeby tymi poszukiwaniami się zająć. Wielkie głosy filozofii od dawna nawołują: poznaj samego siebie. Od czego zacząć? Ja zachęcam, by powrócić do podstaw. Do tego, co przychodzi łatwo, sprawia przyjemność i jest tak oczywistym talentem, że zupełnie nie zajmuje twojej uwagi. Tak zwane naturalne predyspozycje. Materiał, z którym się rodzimy, przez psychologów humanistycznych porównywany do ziarna, które – jeśli tylko dostarczyć mu odpowiednich warunków – wzrasta i kiełkuje. O naturalnych predyspozycjach mówi też słynny psycholog i badacz stanu flow ,Mihály Csíkszentmihály:
Stan flow jest dostępny dla każdego, kto we właściwych warunkach podejmuje ambitne wyzwania angażujące jego naturalne predyspozycje.
Wiec jeśli chcesz osiągnąć stan flow – ten stan uskrzydlenia, w którym nie czujesz upływu czasu – to kluczem są właśnie one: naturalne predyspozycje… Jak je poznać?
Postaw na swój styl
Te preferencje, które wskazują, jak lubisz myśleć i działać, to style poznawcze. Style poznawcze mówią o tym, jak postrzegamy świat, jakich informacji poszukujemy, jakie dane są dla nas ważne, jak podejmujemy decyzje, jak rozwiązujemy problemy i, ostatecznie, jakie środowisko pracy jest dla nas najkorzystniejsze.
Nazwa „style poznawcze” wzięła się z psychologii poznawczej, zajmującej się badaniem organizacji i funkcjonowania umysłu. W psychologii style poznawcze wpisuje się także w kategorię różnic indywidualnych – to znaczy, że różnimy się tym, jak spostrzegamy, myślimy czy jak się uczymy.
Style poznawcze kształtują się około trzeciego roku życia i… już się nie zmieniają. To dlatego, jeśli lubisz planować i znać wszystkie szczegóły sprawy, zanim podejmiesz decyzję, nie będziesz dobrze czuł się w pracy, która wymaga szybkich reakcji, elastyczności i odporności na ciągłe zmiany. I to się nie zmieni. Możesz się dostosować do takich wymagań, co więcej, możesz mieć całkiem niezłe wyniki, ale nie powiesz nikomu, że lubisz swoją pracę…
To paradoksalne, że wszystkiego potrafimy się nauczyć, trójkę z matematyki można poprawić na piątkę – to tylko kwestia włożonego wysiłku i pracy. Tylko po co? Żeby być świetnym w czymś, co nie jest nam bliskie?
Tak się zaczyna droga błądzenia. Na szczęście jest ucieczka. I nigdy nie jest na nią za późno.
Jaki jestem?
Możesz poznać swoje preferencje związane ze stylem poznawczym, zadając sobie pytania, które postawiłam w tym artykule. Spróbuj też z uważnością obserwować siebie. Zauważaj, które zadania sprawiają ci największą przyjemność i na jakim etapie projektów czujesz się w swoim świecie. Zwróć też uwagę na to, które zadania powodują znużenie lub irytację, co powoduje największy opór. Następnie pomyśl, co znajduje się na przeciwległym biegunie – to są twoje mocne strony. Na przykład: jeśli czujesz opór przed rutyną, a przedwidywalne, podobne do siebie dni odbierają ci radość życia, to znaczy, że twoja siła leży po stronie zmian, kreatywności i poszukiwania alternatyw. A jeśli poszukiwanie alternatywnych rozwiązań i myślenie abstrakcyjne cię męczy, to twoją mocną stroną jest najpewniej upraszczanie i szybkie, efektywne działanie. Jeśli skoncentrujesz się na swoich odczuciach, na tym, co daje ci energię, a co ją odbiera, na pewno zbliżysz się do odpowiedzi na pytanie, kiedy żyjesz i pracujesz w zgodzie ze sobą.
Jeśli zależy ci na profesjonalnej diagnozie stylu poznawczego, możesz skorzystać z gotowych narzędzi. Ja polecam ci FRIS® – narzędzie, z którym pracuję. To specjalnie skonstruowany kwestionariusz, który diagnozuje twój Styl Myślenia i Styl Działania. Całość badania obejmuje kikunastostronicowy raport i sesję analizy indywidualnej z certyfikowanym trenerem FRIS®. Styl Myślenia wskazuje, czemu nadajesz największy priorytet oraz które mechanizmy myślowe najchętniej i najintensywniej wykorzystujesz. Styl Działania natomiast opisuje, w jakich sytuacjach i w jaki sposób najskuteczniej wykorzystujesz swój Styl Myślenia w praktyce, dzięki czemu dostajesz cenne wskazówki dotyczące między innymi najbardziej satysfakcjonującej roli zawodowej.
Po więcej informacji na temat FRIS® napisz do mnie malgorzata@podolecka.pl
