Stres jest zjawiskiem powszechnym i każdy z nas doświadcza go na swój sposób. Chociaż współczesna psychologia dostarcza nam na jego temat dużo informacji, psychologowie nadal nie są zgodni co do jednolitej definicji tego zjawiska. Według Hansa Selyego, który jako pierwszy wprowadził pojęcie „stres” – jest to zespół specyficznych i niespecyficznych reakcji organizmu na zdarzenia bodźcowe, które zakłócają jego równowagę i wystawiają na poważną próbę lub przekraczają zdolność organizmu do radzenia sobie. Selye określa zatem stres w terminach reakcji wewnętrznej organizmu.
Istnieją jeszcze dwa inne podejścia do stresu, z którymi często można spotkać się w psychologii. Pierwsze z tych podejść mówi, że stres jest określonym czynnikiem zewnętrznym (bodźcem, sytuacją), który prowadzi do wzrostu napięcia, wywołuje zmiany w sferze emocjonalnej i nie pozwala człowiekowi normalnie funkcjonować. Drugie z tych podejść z kolei określa stres jako interakcję pomiędzy bodźcem zewnętrznym a wewnętrznym doświadczeniem człowieka, pojawiającą się na ogół jako wynik zakłócenia równowagi między możliwościami człowieka a wymogami jego środowiska.
Po czym poznać stres?
Potocznie rozumiemy stres jako nieprzyjemny stan psychiczny bądź fizjologiczny, który związany jest z napięciem, nadmiernym wysiłkiem, przemęczeniem, bólem, poczuciem beznadziejności. W rzeczywistości stres jest jednym z wielu stanów psychofizjologicznych organizmu, który pojawia się w odpowiedzi na działanie specyficznych czynników, zwanych stresorami i charakteryzuje się zwiększonym napięciem.
Fizjologiczne skutki stresu odczuwamy podobnie. Większość ludzi może zaobserwować u siebie poniższe symptomy:
- szybsze bicie serca,
- pocenie się,
- zimne stopy lub dłonie,
- mdłości,
- przyspieszony, nierówny oddech,
- napięcia różnych partii mięśni,
- suchość w ustach,
- zwiększona potrzeba ruchu,
- zaburzenia snu,
- spożywanie większej ilości alkoholu lub środków nasennych.
Natomiast do psychologicznych skutków stresu możemy zaliczyć:
- zmienność emocji,
- trudność w podjęciu decyzji,
- utratę satysfakcji i chęci do życia,
- postrzeganie wszelkich zmian i nowych sytuacji jako potencjalnych zagrożeń,
- pesymizm,
- zaburzenia koncentracji uwagi,
- obniżenie odporności i zdolności radzenia sobie z trudnościami,
- roztargnienie, lęk, frustrację.
Co może Ci pomóc w radzeniu sobie ze stresem?
Ważne jest przede wszystkim to, w jaki sposób interpretujesz i oceniasz stresującą sytuację. Czy masz świadomość, co dzieje się z tobą Tu i Teraz oraz czy wyciągasz z tej sytuacji wnioski dla siebie. Dzięki temu, że jesteś uważna na siebie, w sytuacji stresowej możesz:
- modyfikować własne zachowanie i sposoby postrzegania danego problemu,
- generować pozytywne myśli,
- starannie zaplanować działania.
Do innych metod, które są równie pomocne w poprawie naszego samopoczucia psychicznego i fizycznego, zaliczyć można:
- przebywanie na świeżym powietrzu,
- zrobienie sobie małej przyjemności co jakiś czas,
- rozmowę z osobą, która okazuje zrozumienie i wsparcie (przyjaciel, psycholog, coach),
- stosowanie metod relaksacyjnych (joga, medytacja, ćwiczenia oddechowe, masaż),
- aktywny wysiłek fizyczny (sport),
- odpowiedni sposób odżywania się (ograniczenie spożycia alkoholu, kofeiny, tłustych potraw, dużych ilości soli i cukru),
- naturalne środki uspakajające, np. zioła (melisa).
Czy istnieją jakieś złote rady, jeśli chodzi o stres?
W dzisiejszych czasach wszystko toczy się bardzo szybko. Czasami nasz mózg nie jest już w stanie przyswajać tak dużych porcji informacji. Nasze ciała są przemęczone, a myśli krążą wokół rzeczy, które mamy jeszcze zrobić. Zapominamy, że nasze ciała to żywe organizmy, które potrzebują odpocząć, dobrze zjeść i poprzebywać w pozytywnej atmosferze. Większość z tych rzeczy jest w zasięgu naszych rąk. To od nas zależy, w jaki sposób będziemy radzić sobie ze stresem. Mamy na to wpływ.
Co jest Twoim ulubionym sposobem na stres?
Moimi ulubionymi sposobami na stres są spacer, joga, dobra książka. Staram się również po okresach intensywnej pracy zrobić sobie weekend tylko dla siebie. Wyłączam wtedy wszystkie telefony i spędzam czas sama ze sobą w ciszy. To czas na refleksję, bycie blisko natury i ładowanie swoich akumulatorów do nowych wyzwań 🙂
A jaki jest Twój ulubiony sposób na stres?