Jakiś czas temu do ilorazu inteligencji, kierunku studiów i uzdolnień technicznych dołożono jeden nowy składnik. Wywrócił on do góry nogami dotychczasowe spojrzenie na kryteria warunkujące nie tylko karierę zawodową pojedynczego człowieka, ale także sukces funkcjonowania całych przedsiębiorstw.
Tym niezwykłym komponentem była inteligencja emocjonalna.
Dziś dysponujemy już dość dużą pulą rzetelnych danych empirycznych wskazujących na znaczenie inteligencji emocjonalnej dla dobrostanu i efektywnego funkcjonowania człowieka, i to od jego najmłodszych lat. Wyniki badań wskazują, że dzieci o wyższej zdolności rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych i innych osób lepiej radzą sobie w relacjach społecznych i wykazują mniej zachowań agresywnych. Są także bardziej popularne wśród rówieśników i wykazują większą gotowość do działania na rzecz innych. Pracownicy o wyższej inteligencji emocjonalnej wykazują większy poziom aktywności kooperacyjnych i prospołecznych. Inteligencja emocjonalna sprzyja także poczuciu więzi z miejscem pracy oraz ma pozytywny związek z wydajnością pracowników. Zdecydowanie poprawia się jakość pracy, która mierzona jest okazywaną uprzejmością, ciepłem, częstością pozytywnych emocji w stosunku do klientów. Co ważne, zdolności z puli inteligencji emocjonalnej chronią przed stresem i wypaleniem zawodowym.
Inteligencja emocjonalna wprost przekłada się na umiejętność postępowania z ludźmi. Tak więc u charyzmatycznego lidera czy towarzyskiego przedszkolaka w ciemno można obstawiać wysoki poziom IE.
Co to IE oznacza w praktyce?
Inteligencja emocjonalna ma związek z umiejętnym zarządzaniem emocjami. Aby korzystać z dobrodziejstwa emocji musimy inteligentnie włączać je do naszego rozumowania i zachowań. Sprawne zarządzanie emocjami można sprowadzić do trzech osobistych „aplikacji”:
- Trafne rozpoznawanie, rozumienie i wyrażanie własnych emocji
- Rozpoznawanie i rozumienie cudzych emocji
- Używanie emocji w komunikacji ze światem i budowaniu relacji z innymi
| Sprawdź poziom swojej IE!
Odpowiedz na poniższe stwierdzenia* (Tak/ Nie)
Przewaga odpowiedzi twierdzących na pierwsze 5 stwierdzeń oraz przewaga odpowiedzi przeczących na kolejnych 5 świadczy o większych kompetencjach związanych z inteligencją emocjonalną. Przewaga odpowiedzi przeczących na stwierdzenia 1-5 oraz przewaga odpowiedzi twierdzących na twierdzenia 6-10 może wskazywać na konieczność podjęcia treningu kompetencji inteligencji emocjonalnej. *Twierdzenia zastosowano poglądowo, pochodzą z Popularnego Kwestionariusza Inteligencji Emocjonalnej (A. Jaworska, A. Matczak, A. Ciechanowicz, J. Stańczyk, E. Zalewska) |
Daniel Goleman, niekwestionowany ojciec i propagator IE zwraca uwagę na następujące kompetencje osobiste (określają jak radzimy sobie ze sobą) i społeczne (wpływające na to, jak radzimy sobie z innymi):
- Samoświadomość– wiem, co odczuwam w danej chwili i wykorzystuję tę wiedzę do podjęcia decyzji czy działania
- Samokontrola – potrafię zapanować nad wyrażaniem danej emocji, potrafię odroczyć swoją nagrodę, szybko dochodzę do siebie po sytuacjach trudnych emocjonalnie
- Motywacja – w osiąganiu celów kieruję się swoimi preferencjami, potrafię dążyć do celu pomimo osiąganych niepowodzeń i porażek
- Empatia – potrafię wejść w buty drugiej osoby, przyjmowanie perspektywy innych pomaga mi w budowaniu więzi i relacji
- Umiejętności społeczne – potrafię korzystać ze swoich emocji w kontekście społecznym, np. podczas komunikowania się, łagodzenia sporów czy współpracy z innymi
Jak wzmacniać?
Dobra wiadomość jest taka, że każdą z tych kompetencji możemy wzmacniać i rozwijać tak, aby wspierały nas i tworzone przez nas relacje z innymi. Na przykład, jeżeli chcemy lepiej rozpoznawać swoje stany emocjonalne można prowadzić tzw. dzienniczek uczuć, w którym o stałych porach będziemy zapisywać emocje, których właśnie doświadczamy, natomiast każdy dzień możemy podsumować emocjonalnym bilansem. Kontrolowanie wybuchów emocji wspomagają techniki mindfulness, na przykład uważny i świadomy oddech w sytuacji, kiedy rozpoznajemy u siebie narastające zdenerwowanie. Korzystanie z empatii także możemy rozszerzać, na przykład przez docenianie i wykorzystywanie różnorodności w swoim otoczeniu zawodowym.
Kompetencji emocjonalnych nie da się jednak zwiększyć z dnia na dzień. Zmiana będzie skuteczna, jeżeli będziemy ćwiczyć każdego dnia, przez dłuższy czas. Zatem wykorzystujmy każdy moment do praktyki i treningu naszych emocjonalnych zdolności!
Warto wiedzieć:
- Inteligencja intelektualna i emocjonalna wykorzystują różne część mózgu. Intelekt głównie opiera się na najnowszej części mózgu – korze mózgowej. Inteligencja emocjonalna znajduje się głębiej, w starszych podkorowych obszarach mózgu.
- Wszystkie kompetencje IE można trenować! Potencjał związany z rozmienieniem emocji i zarządzaniem emocjami w sytuacjach społecznych można rozwijać całe życie.
- Każda emocja jest dobra, pod warunkiem jednak, że jej jakość i intensywność są odpowiednie do okoliczności.
- Nadmiernie stłumione emocje wywołują apatię i zbytni dystans wobec otaczającej rzeczywistości, kiedy jednak wymkną się spod kontroli i przybiorą skrajną postać, to przynoszą więcej szkody, niż pożytku.
Warto także obejrzeć filmy: „W głowie się nie mieści”, reż. PeteDocter(koniecznie z dziećmi!) oraz „Dzikie historie” (2015), rez. DamiánSzifrón
