Są osoby, które coaching niosą, i są tacy, których coaching niesie. Do pierwszej grupy z całą pewnością należy dr Lidia D. Czarkowska, redaktor naukowy rekomendowanej książki, a przy okazji dyrektor Centrum Coachingu Akademii Leona Koźmińskiego. Wydane niedawno, jeszcze pachnące farbą drukarską dzieło powinno dotrzeć do każdej osoby, która w coachingu dostrzega również własną drogę rozwoju. Pozycja składa się z pięciu rozdziałów wypełnionych piętnastoma artykułami, przygotowanymi przez dwudziestu czterech autorów – pracowników naukowych oraz osoby zajmujące się coachingiem w praktyce. Tym, co spaja wszystkie teksty, jest uwypuklenie dialogowego charakteru coachingu, który, – jak pisze redaktor we „Wprowadzeniu” – ma szansę stać się „pięknym i skutecznym narzędziem służącym do facylitacji indywidualnego i społecznego rozwoju”.
W części pierwszej, zatytułowanej „Coachingowe rozmowy a filozofia dialogu”, moją uwagę przykuł tekst Artura Negri „Dialog sokratejski w coachingu”. Przywitałem go z radością, ponieważ nie kto inny, a właśnie Sokrates, wraz ze swoją strategią wybudzania uśpionych umysłów z refleksyjnego letargu, powinien być dla nas wszystkich wzorcem oddziaływania w trakcie sesji. W ostatnim czasie coraz bardziej wyraźny jest brak łączności współczesnych „guru” i certyfikowanych ekspertów z tradycją filozoficzną i dorobkiem kultury w ogóle. Takie zjawiska jak coaching traktuje się jak wynalazki podobne do elektronicznych gadżetów, które przyciągają często uwagę… rozwojowych gadżeciarzy, kolekcjonerów quasi-rozwojowych doświadczeń. Zwrócenie oczu w stronę klasyków nie jest przejawem wsteczności i regresu, lecz oznaką szerokiej perspektywy myślowej. Liczę na analogiczne publikacje w przyszłości.
Druga część – „Konstruktywny dialog w coachingu” – to cztery ciekawe teksty, które zdecydowanie przypadną do gustu poszukującym czytelnych modeli oddziaływania praktykom. Moje największe zainteresowanie wzbudził jednak artykuł Czarkowskiej „Wrażliwość i odwaga w relacjach – dialog z poziomu serca w coachingu transformacyjnym”. Autorka prezentuje interesującą koncepcję Angels Arien – czterech archetypicznych dróg: Wojownika, Uzdrowiciela, Wizjonera i Nauczyciela. Są to pewne wzorce funkcjonowania jednostki w społeczeństwie, a ich opis obejmuje na przykład reakcje na strach, osobowość, Cień i skutki przebywania pod wpływem Cienia. Koncepcja jest niewątpliwie „szamańska”, ale przez to zyskuje heurystyczną moc i może zainspirować do refleksji związanej z pogłębionym spojrzeniem na jakość życia osób, z którymi coach kształtuje dialog. Jest to interesujące, zwłaszcza w perspektywie zmian, transformacji, które są celem coachingu.
Trzecia część – „Najnowsze odkrycia a coachingowy dialog” – to trzy kolejne, inspirujące teksty. Moją uwagę przykuł kontrowersyjny artykuł Lilith Joanny Flanagan „Holistyczne partnerstwo w coachingu – dynamika wibracji”. Zdaniem autorki, stan rezonansu jest wywoływany dzięki zetknięciu się uwagi partnerów dialogu, co może prowadzić do nałożenia się pól elektromagnetycznych i współkreowania świadomości. Na myśl przychodzą eksperymenty dotyczące kolektywnej świadomości, które powinny być replikowane i poddane krytycznej analizie właśnie w przestrzeni coachingu. Cieszy naukowe podejście do tematu, jednak trzeba być świadomym ryzyka przejścia na teren pseudonauki, wspieranego postawą doktrynerską osób zajmujących się tym zjawiskiem. Warto podjąć szerszą dyskusję dotyczącą tego typu zagadnień, ponieważ rzetelne podejście do coachingu ma swoją konkurencję w postaci różnego typu działań o charakterze psychobiznesowym, które tylko czekają na podrzucanie podobnych odkryć i propagowanie ich bez właściwej krytyki.
Czwarta część – „Coachingowy dialog w działaniu – aplikacje praktyczne” – to trzy artykuły, w których rzeczywiście można znaleźć wiele odniesień do praktyki coachingu. Wspaniałym przykładem jest tekst Marcina Miziołka „Koło jakości w edukacji na przykładzie coachingu językowego”. Autor poddał szczegółowej analizie trzy koła, wypełnione przez uczniów będących w procesie uczenia się języka angielskiego metodą coachingu językowego. Sądzę, że ten tekst powinien stać się inspiracją dla nauczycieli uczących różnych przedmiotów. Koło jakości może być wykorzystywane z powodzeniem wszędzie tam, gdzie na plan pierwszy wysuwają się umiejętności: od kultury fizycznej po rozwiązywanie problemów matematycznych. Interesujące jest rozwijanie takiego podejścia na każdym szczeblu edukacji, od poziomu przedszkolnego po akademicki. Liczę, że w przyszłości pojawi się więcej pozytywnych doniesień tego typu.
Ostatnia część – „Dobre praktyki w coachingu” – to dwa teksty zagranicznych autorów. Ze względu na moje zainteresowanie psychologią biznesu, zwróciłem uwagę na artykuł Edwarda L. Rowlanda i Sarah Rosenthuler „Od silosów po całościowy system: współtworzenie zmian poprzez dialog generatywny”. Ten krótki tekst powinien być inspiracją dla menedżerów, którym zależy na włączaniu pracowników w proces współtworzenia zmian. Czytelnik znajdzie w nim opis procesu rozwoju takich umiejętności, jak dostrzeganie szerszej skali problemu, ko-kreacji nowej rzeczywistości czy bycia obecnym, w którym udział wzięli menedżerowie reprezentujący różne oddziały globalnej organizacji. To, co udało się w skali globalnej, można również zaaplikować w wymiarze lokalnym. Wystarczy uważnie przyjrzeć się kolejnym krokom przedstawionym przez autorów.
Szczerze rekomenduję tę książkę i wierzę, że jej lektura będzie źródłem niejednego dialogu w zróżnicowanym i bogatym środowisku coachów.
