Na konferencji naukowej The National Bureau of Economic Research, poświęconej dyskryminacji kobiet w nauce i sposobach zwiększenia ich liczby na uczelniach, rektor Uniwersytetu Harvarda – Larry Summers – wypowiedział słowa, które zaważyły na jego karierze i sprowokowały wielu naukowców do opuszczenia sali. Stwierdził on mianowicie, że to wrodzone zdolności intelektualne – a więc genetyczne uwarunkowania – są przyczyną niewielkiej liczby kobiet na czołowych stanowiskach akademickich. Mężczyźni po prostu rodzą się uzdolnieni, kobiety – nie. Nie obyło się bez komentarzy. Profesor biologii z Massachusetts Institute of Technology Nancy Hopkins powiedziała: “Oto, z czym muszą zmagać się kobiety. Muszą radzić sobie z mężczyznami pokroju Summersa. Powiedzą ci, że nie mają żadnych uprzedzeń, ale w głębi duszy zastanawiają się: czy kobiety rzeczywiście powinny zajmować się matematyką?”.
To, że kobiety i mężczyźni się różnią jest niezaprzeczalne, ale dlaczego od razu któraś płeć ma być gorsza? I czy owe różnice faktycznie wynikają z dziedziczenia, czy może społeczeństwo odgrywa tu kluczową rolę? Oto kilka wniosków z badań naukowych, które zmuszają do myślenia:
W książce “Mózg kobiety” Louann Brizendine obala teorię L. Summersa, pisząc: “Kobiecy i męski mózg różnią się już na pierwszy rzut oka. Mózg mężczyzny jest na przykład o około 9% większy (jeśli uwzględnimy naturalną różnicę wielkości między płciami). Jeszcze w XIX wieku uczeni sądzili, że to oznacza, iż kobiety dysponują mniejszymi możliwościami intelektualnymi. Okazało się jednak, że liczba komórek mózgowych u mężczyzn i kobiet jest taka sama. Po prostu u kobiet są one gęściej „zapakowane”, ściśnięte niczym gorsetem nieco mniejszą czaszką“.
Psycholog Roy Baumeister kieruje naszą uwagę na inny zestaw faktów. Zauważa, że mężczyźni jako grupa są – co zadziwiające – bardziej zmienni i krańcowi niż kobiety! Oznacza to, że więcej mężczyzn niż kobiet lokuje się pośród największych przegranych i największych zwycięzców. “Jeśli mężczyźni częściej niż kobiety znajdują się na ekstremach, to powinniśmy stwierdzać różnice międzypłciowe, przy czym średnie powinny być takie same” – mówi Baumeister. Podkreśla też, że jego zdaniem żadna płeć nie jest lepsza od drugiej, jedynie ewolucja dokonała selekcji innych cech u mężczyzn i kobiet: “Ogólnie kultury najbardziej nagradzają mężczyzn, którzy podejmują ryzyko i mają najbardziej krańcowe umiejętności. Ci podejmujący ryzko «ekstermiści» są także tymi, którzy mają więcej dzieci, przenoszących dalej ten trend. Sytuacja w przypadku kobiet jest całkowicie odmienna. Presja ewolucyjna wobec kobiet kładła nacisk na postępowanie bezpieczniejsze, co jest rozsądne, gdyż ich możliwości opuszczenia potomstwa są biologicznie znacznie bardziej ograniczone niż u mężczyzn.”
Warto również zwrócić uwagę na hipotezę podobieństwa płci Janet Shibley Hyde. Zakłada ona, że mężczyźni i kobiety są znacznie bardziej podobni niż różni w prawie wszystkich analizowanych wymiarach – od zdolności matematycznych, do umiejętności rozwiązywania problemów, aż po skuteczność przywództwa czy rozumowanie moralne. Istniejące różnice między nami mogą natomiast wynikać z zestawu oczekiwań i ograniczeń, jakie społeczeństwo oferuje dziewczętom, gdy te dorastają.
Podsumowując: Nauka idzie do przodu, technologia idzie do przodu, więc i my nie tkwijmy w starych i organiczających przekonaniach.
Źródła:
“Mózg kobiety” Louann Brizendine
“Psychologia. Kluczowe koncepcje. Tom 3” P. Zimbardo, R. Johnson, V.McCann
