Narodziny kolejnego dziecka mogą okazać się wielkim przeżyciem dla starszaka. Na szczęście zanim nastąpi dzień porodu, mamy kilka miesięcy, aby przygotować go na nadchodzące zmiany.
Ciąża
Kiedy rodzice dowiadują się, że oczekują kolejnego dziecka, w głowie pojawiają się przeróżne scenariusze. Nieustannie w ich myślach pojawiają się pytania: „Czy maluch będzie zdrowy?” , „Jak sobie poradzę z kolejnym dzieckiem?”. Oprócz przytoczonych obaw, bardzo często rodzice zastanawiają się nad tym, kiedy powiedzieć starszakowi, o tym że będzie miał rodzeństwo.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Wiele zależy od wieku starszego dziecka, ale też od nas samych.
Jeśli starszak ma zaledwie kilka lat, należy zdać sobie sprawę z tego, że oczekiwanie na rodzeństwo będzie mu się bardzo dłużyło, jeśli dowie się o ciąży na samym jej początku. Poza tym, kiedy jeszcze nie widać brzucha, wyobrażenie sobie, że w środku rośnie mały człowiek może być zbyt trudne. Z drugiej strony dla rodziców może być bardzo niekomfortowe ukrywać przez kilka miesięcy radosną nowinę, że spodziewają się kolejnego dziecka. Wtedy zdecydowanie lepiej jest wcześniej opowiedzieć starszakowi co się dzieje, niż zatajać ciążę do momentu, w którym brzuch zacznie się zaokrąglać. Dzieci doskonale wyczuwają, że coś się dzieje. Nadchodzącą zmianę odczytują chociażby po mowie ciała rodziców lub po tym, kiedy mama z tatą przerywają rozmowę, kiedy ono wchodzi do pokoju. Taka sytuacja może powodować u dziecka wiele niepotrzebnego stresu, a w małej główce mogą pojawić się wątpliwości i niepokój czy te nowe, nietypowe zachowania rodziców spowodowane są przez nie. Dlatego jeśli chcesz podzielić się swoją radością z dzieckiem, najlepiej zrób to wcześniej. Oczywiście przygotuj się na wiele pytań z serii: „Kiedy dzidziuś wyjdzie z brzuszka?”. Nie ukrywaj przed swoim dzieckiem tego faktu. Zdecydowanie lepiej jeśli dowie się od Ciebie, że będzie miało rodzeństwo, niż od dalszej rodziny czy twoich znajomych, którzy niechcący powiedzą parę słów za dużo.
Kiedy dziecko już wie, że zostanie starszą siostrą lub bratem może aktywnie uczestniczyć w przygotowaniach do wyprawki. Dzieci uwielbiają zarówno podejmować decyzje, jak i pomagać rodzicom. Możesz połączyć jedno z drugim prosząc starszaka, aby wybrał w sklepie kocyk, śpioszki lub pluszaka dla maluszka. Jeśli jest odpowiednio duże, może pomagać przy skręcaniu łóżeczka (albo chociaż podawać śrubki). Warto również zabrać starszaka na badanie USG, aby zobaczyło, że mama rzeczywiście ma w brzuchu dzidziusia. Młodszym dzieciom trudno będzie zrozumieć, że czarno-białe plamy na ekranie to ich rodzeństwo, natomiast dla starszych może to być ciekawe i radosne doświadczenie, o którym będą potem opowiadać.
Przygotowanie do porodu
Mimo rosnącej popularności porodów domowych, wciąż najwięcej kobiet rodzi w szpitalach. Wiąże się to z rozłąką ze starszym dzieckiem, do której warto je wcześniej przygotować. Opowiadając o tym, że mamy nie będzie w domu przez kilka dni i nocy możecie powspominać jak to było, kiedy rodził się starszak. Wspaniale nadają się do tego zdjęcia z okresu ciąży i pierwszych dni po porodzie. Oglądając wspólnie zdjęcia warto dopytać starszaka, jak wyobraża sobie siostrę lub brata i czy wie, w jaki sposób zachowują się takie maluszki. Czasem dzieci tak bardzo nie mogą doczekać się nowego kompana do zabawy, że są przekonane, że od razu po urodzeniu dzidziuś będzie z nimi układał klocki, jadł ulubione przysmaki, albo jeździł na rowerze. Warto omówić tę kwestię wcześniej, aby uniknąć rozczarowania.
Jeśli sami macie rodzeństwo, opowiedzcie jak to było z Wami, kiedy byliście mali. Opowiedz dziecku co lubiliście robić razem, a czego nie, jakie zabawy wymyślaliście, o co się kłóciliście.
Prędzej czy później pojawi się pytanie o to, skąd biorą się dzieci, jak rozwijają się dziecko w macicy i czemu musi być tam tak długo. Warto odpowiadać na dziecięce pytania prosto, zwięźle i zgodnie z prawdą. Dzieci przeważnie nie oczekują długiej opowieści, a jedynie krótkiej odpowiedzi na interesujący je temat. Jeśli coś będzie dla nich niejasne, to na pewno dopytają. Jeśli dziecko ciekawe jest tego, jak rodzi się człowiek, możecie wspólnie obejrzeć film z łagodnego porodu lub pokazać filmiki z porodów zwierząt. Jeśli taka forma budzi Wasze wątpliwości, to pozostaje opowiedzenie o porodzie lub pokazanie ilustracji dostępnych w atlasach przygotowanych specjalnie dla dzieci.
Zadbajcie też o to, aby przed porodem spędzać ze starszakiem więcej czasu. Niech będzie to specjalny czas przeznaczony tylko dla niego – na przytulanie, wygłupy, wspólną zabawę czy wyjście. To ważne, aby starsze dziecko czuło i miało pewność, że mimo nadchodzących zmian, kochacie je tak samo, jesteście przy nim i jest dla Was ważne.
Pierwsze chwile razem
Kiedy spotkacie się ze starszakiem po porodzie, bez względu na to czy będzie to jeszcze na terenie szpitala, czy już w domu, przywitajcie się z nim gorąco i czule, a dopiero potem przedstawcie mu noworodka. Kiedy wejdziecie do domu, możecie poprosić starszaka, aby pokazał maluszkowi Wasz dom. Zazwyczaj dzieci robią to z wielką ochotą i dumą. Dzielenie się wiedzą i doświadczeniem jest wspaniałym początkiem na nawiązywanie więzi starszaka z noworodkiem.
Po kilku dniach rozłąki dziecko z pewnością będzie za Wami stęsknione i będzie potrzebowało waszej bliskości. Może się zdarzyć, że na Wasz widok rozpłacze się lub wcale nie będzie chciało się przywitać. Nie martw się, czasem tak bywa. W ten sposób malec pokazuje, jak bardzo tęsknił i wreszcie może przy Was pokazać wszystkie emocje, które w nim były lub są nadal. Dajcie mu wtedy czas. Zapewnijcie, że kiedy tylko będzie chciał się przytulić, to jesteście obok i chętnie weźmiecie je w ramiona. Czasami dzieje się też tak, że starsze dzieci zaczynają zachowywać się jak maluszki, np. chcą, żeby je karmić, bujać na rękach czy też mówią „po dzidziusiowemu”. Choć może to być irytujące dla rodziców, warto cierpliwie i wyrozumiale przeczekać ten okres zapewniając starszakowi więcej czułości i czasu. Dziecko widzi, że rodzice swoją uwagę poświęcają maluchowi, że wszystko przy nim robią i spędzają z nim dużo czasu. Zaczynają więc zachowywać tak jak maluszek po to, aby rodzice zajęli się również nimi. Oczywiście poza okazywaniem czułości starszakowi, warto mu również wyjaśnić, że maluszki nie mogą, albo nie potrafią robić niektórych rzeczy i bycie starszym niesie ze sobą wiele korzyści.
Od pierwszych dni można zapraszać starszaka do pomocy przy niemowlaku. Dzieci chętnie stają się pomocnikami rodziców i angażują się w podawanie pieluszek albo zabawianie malucha grzechotką. Ważnym punktem takiej pomocy jest to, że starszak rzeczywiście chce brać udział w proponowanych aktywnościach. Wtedy przynosi to wiele zadowolenia i radości wszystkim stronom. Jeśli starszak nie ma ochoty podać chusteczek czy czystego ubranka, bo właśnie jest zajęty zabawą, albo chce się do Ciebie przytulić czy poczytać z Tobą książeczkę, jest zupełnie w porządku. Nie zmuszajmy dzieci do pomocy przy maluchu!
Narodziny dziecka to wielkie wydarzenie dla całej rodziny. Pierwsze dni, tygodnie czy miesiące mogą być nie lada wyzwaniem. W tym ważnym dla Was okresie pamiętajcie o tym, aby w miarę możliwości dbać również o własny komfort i dobre samopoczucie. Dzięki temu będzie Wam łatwiej reagować na potrzeby i emocje nie tylko niemowlaka, ale i starszego dziecka. Mimo, że jest ono starsze, wciąż pozostaje dzieckiem i w takim samym stopniu, jak przed narodzinami rodzeństwa potrzebuje uwagi, troski i cierpliwości. Dla dziecka to również okres wielkich zmian.
O autorce:
Dominika Jakubowska
psycholog dziecięcy
Psycholog dziecięcy, trenerka komunikacji opartej na empatii, instruktorka masażu Shantala.
Specjalizuję się w pracy z dziećmi od urodzenia do 10 r.ż. i ich rodzicami.
Spotkaj się ze mną jeśli:
- masz wątpliwości dotyczące rozwoju swojego dziecka
- martwi Cię zachowanie dziecka
- Twoje dziecko przeżywa trudności w relacjach z rówieśnikami
- Twoje dziecko boryka się z trudnościami emocjonalnymi
- Twoje dziecko ma trudności w zasypianiu lub ze snem
- jesteś rodzicem wymagającego dziecka (high need baby/child), potrzebujesz wsparcia i chcesz lepiej zrozumieć swojego malucha
- chcesz przygotować siebie i swoje dziecko na zmiany w życiu: np. pojawienie się kolejnego dziecka w rodzinie, rozpoczęcie przedszkola, przeprowadzka.
- chcesz pogłębić relację z dzieckiem i wzmocnić swoje kompetencje wychowawcze
Zapraszamy na konsultację z Dominiką Jakubowską w Centrum Zmiany w Życiu – umów się już dziś! (tel. 692 803 888)