Rodzina to grupa, która – chociaż często mało liczna – pozostaje najważniejsza w życiu każdego z nas. Już od urodzenia poznajemy panujące w niej zasady i sposoby komunikacji. Rodzinę spośród wielu grup wyróżnia przede wszystkim intensywny kontakt każdego członka grupy z każdym. Mają oni wspólny cel – wspólne życie. Aby móc go osiągnąć muszą wkładać wiele pracy i wysiłku w kształtowanie relacji i uczenie się komunikacji. Należy przy tym pamiętać, że każde zachowanie, każda sytuacja wpływa na wszystkich członków grupy, bez względu na to, czy brał w niej bezpośredni udział. Emocje, zarówno te przyjemne jak i te nieprzyjemne, bardzo szybko udzielają się innym.
Wiele problemów w rodzinie spowodowanych jest trudnościami w komunikacji. Często wydaje nam się, że komunikacja to po prostu mówienie. Zapominamy o tym, iż komunikacja jest wtedy, gdy mówiąc coś do drugiej osoby jednocześnie czekamy na komunikat zwrotny. Samo wydawanie poleceń czy wypowiadanie krótkich zdań informujących o czymś nie jest komunikacją. Warto zatrzymać się na chwilę, spojrzeć na osobę do której mówimy, obserwować jej reakcje. Dzięki temu lepiej ją zrozumiemy, zauważymy jeśli coś jej dla niej nie jasne, jeśli z czymś się nie zgadza, nawet jeśli wprost o tym nie powie, ale przede wszystkim prowadzi to do powstawania więzi, a osoba do której mówimy czuje się ważna.
Bardzo ważne jest aby zawsze mówić w swoim imieniu, w pierwszej osobie. Sprawia to, że komunikacja jest jasna, bezpośrednia, nie ma w niej miejsca na własną interpretację usłyszanych słów. Dzięki temu możemy uniknąć wielu nieporozumień. Nie należy oceniać drugiej osoby, a jedynie jej zachowanie. Warto to podkreślać podczas rozmowy, aby nasz rozmówca czuł się akceptowany i miał odwagę podejmować w rozmowach także trudne tematy. Jeśli nie będzie czuł akceptacji z naszej strony może unikać kontaktu lub ważnych i trudnych tematów. Nie ma tu znaczenia, czy komunikuje się ze sobą dwoje dorosłych osób, dzieci, czy dorosły i dziecko. Uczmy się mówić jasno. Jeśli będziemy liczyć na to, że nasz rozmówca domyśli się co mamy na myśli, to istnieje duże prawdopodobieństwo nieporozumienia. Nie każdy ma tę samą wiedzę i doświadczenia życiowe co my, więc może zupełnie inaczej interpretować te same zachowania czy sytuacje.
Należy zawsze pamiętać, że to, co nam wydaje się błahe, dla innych jest bardzo ważnym tematem do rozmowy i odwrotnie. Trzeba uczyć się znajdować czas na rozmowy, zwłaszcza na rozmowy z dziećmi, gdyż dzięki temu już od najmłodszych lat uczymy je, jak powinno się komunikować, że warto znajdować czas na rozmowy i na kontakty z innymi.
Prawidłowa komunikacja pozwala uniknąć wielu konfliktów, a jeśli już one zaszły, pomaga w ich rozwiązaniu. Jest to możliwe jeśli konflikty nie są ukryte, a komunikacja opiera się na szczerości i jasnych komunikatach.
W dzisiejszych czasach komunikacja w rodzinie jest utrudniona z wielu powodów. Ciągle zapracowanym rodzicom brakuje czasu na rozmowę ze sobą i z dziećmi. Dzieci mają wiele zajęć poza szkolnych i związanych z tym obowiązków. Telefony komórkowe, komunikatory internetowe stają się szybkim sposobem na przekazywanie informacji, także wewnątrz rodziny. Telewizor zajmujący ważne miejsce w salonie zajmuje też ważne miejsce podczas wspólnych posiłków, o które również coraz trudniej. Jak się w tym wszystkim nie pogubić?
Przede wszystkim trzeba sobie uświadomić, co jest dla nas naprawdę ważne. Jeśli dojdziemy do wniosku, że rodzina, wtedy warto pomyśleć czego dla niej chcemy: zapewnić dostatek materialny, wykształcenie, radość. Jedno nie wyklucza drugiego, ale czasami o tym zapominamy i koncentrujemy się tylko na jednej sferze. Dzieci najlepiej uczą się obserwując dorosłych. Dajmy im na to szansę.
