Początki
Zainteresowanie badaczy satysfakcją zawodową i jej wpływem sięga pierwszej połowy XX w. W 1939 roku Roethlisberger i Dickson przeprowadzili badania, w których wykazali, że wysoka satysfakcja zawodowa znacząco zwiększa produktywność pracowników. Począwszy od lat czterdziestych dwudziestego wieku, zadowolenie z pracy jest jednym ze zjawisk najintensywniej badanych w psychologii zarządzania i organizacji.
Czym jest satysfakcja zawodowa?
Satysfakcja zawodowa jest najczęściej rozumiana jako pozytywne postawy i uczucia człowieka wobec środowiska pracy i wykonywanych przez niego obowiązków zawodowych. Jest ona zależna głównie od równowagi między tym, co człowiek inwestuje w wykonywaną pracę (np. czas, zaangażowanie), a tym, co otrzymuje w zamian (awans, wynagrodzenie, możliwość rozwoju, relacje koleżeńskie). O braku satysfakcji możemy natomiast mówić w sytuacji, w której dużym inwestycjom pracownika towarzyszy mały zysk. Poziom zadowolenia zależy również od tego, na ile praca zaspokaja potrzeby jednostki i na ile jest zgodna z jej oczekiwaniami. Innymi słowami: satysfakcja jest wypadkową różnicy między tym, co pracownik otrzymuje w pracy, a tym, co sądzi, że powinien otrzymać.
Na ogólną satysfakcję z pracy składa się kilka różnych czynników. W środowisku zawodowym można wyodrębnić satysfakcję wynikającą z:
- płacy, systemów motywacyjnych;
- relacji z przełożonymi i współpracownikami;
- pozycji rynkowej firmy;
- opinii o organizacji wyrażanej przez inne osoby;
- organizacji i charakteru pracy.
Konsekwencje satysfakcji i jej braku
Prowadzone są badania, które mają na celu określić konsekwencje satysfakcji i braku satysfakcji z pracy. Okazuje się, że brak zadowolenia z pracy wiąże się m.in. z wyższymi wskaźnikami absencji, większą rotacją pracowników, spadkiem lojalności wobec organizacji oraz obniżoną jakością usług świadczonych przez firmę. Aby wyjaśnić, w jaki sposób zadowolenie z pracy przekłada się na wyniki i rozwój firmy, naukowcy z Harvard Business School przedstawili model Service-Profit-Chain, który wyjaśnia, w jaki sposób oddziałuje na nas satysfakcja z pracy. Zgodnie z tą koncepcją wysoka satysfakcja z wykonywanej pracy sprawia, że pracownicy bardziej angażują się w powierzone im zadania. Co więcej – mocniej identyfikują się z organizacją i są mniej skłonni do tego, aby ją opuścić. Im bardziej angażują się w wykonywanie swoich obowiązków, tym bardziej produktywni się stają, dzięki czemu wzrasta poziom świadczonych przez nich usług. To z kolei zwiększa lojalność klientów. Każdy z tych czynników bezpośrednio przyczynia się do rozwoju firmy i wzrostu jej zysków.
Zawodowy flow – jak go rozwijać?
Idea flow, czyli stanu umysłu między satysfakcją a euforią, uzyskanego dzięki skupieniu się na konkretnej czynności, zrodziła się w trakcie badań naukowych. Prowadził je węgierski psycholog Mihály Csíkszentmihályi.
Źródła flow należy dopatrywać się w motywacji wewnętrznej jednostki. Człowiek koncentruje się na wykonywaniu zadania dzięki czerpaniu przyjemności z samego wykonywania danej czynności. W takim momencie „unosi się na wodzie” – przebywa poza świadomością, kierują nim pozytywne emocje, traci poczucie czasu; wówczas liczy się tylko teraźniejszość.
Koncepcję flow można przełożyć również na nasze życie zawodowe. Myślę, że marzeniem większości z nas jest praca, w której tylko dlatego podejmujemy określone czynności, że sprawiają nam radość. To dla nas sygnał, że te obowiązki stanowią pewną drogę, w której wykorzystujemy nasze naturalne predyspozycje.
Warto przeanalizować swoje dotychczasowe życie zawodowe i spróbować odnaleźć te zadania, w których się „zatracamy”. Eksploracja obszaru własnych kompetencji, talentów i mocnych stron może okazać się kluczowa do tego, aby odnaleźć pracę, która codziennie zapewni nam stan flow. Praca składająca się z aktywności, w trakcie których potrafimy się koncentrować, które dostarczają nam satysfakcji, sprawiają przyjemność, zaspokajają nasze potrzeby i pomagają nam się rozwijać, nagradza nas pełnym zaangażowaniem. Istotne powinno być dla nas przekonanie, że praca, którą wykonujemy, jest zgodna z kompetencjami i naturalnymi predyspozycjami, a także jest potrzebna i daje nam poczucie sensu. Natomiast zadania, które potrafią nas pochłonąć, mogą stanowić dla nas wskazówkę, w jakim kierunku zawodowym powinniśmy się rozwijać.
