Problem z motywacją w pracy może dotknąć każdego. Nawet pasjonaci swojej pracy mogą odczuwać czasowe spadki energii i niechęć do podejmowania działań. Jeśli na myśl o aktywności zawodowej pojawiają się niechęć, brak sił lub niepokój, jeśli w pracy sabotujesz działania własne lub innych, wpadasz w marazm, negatywizm, bierność – przyjrzyj się swojej pracy w kontekście kluczowych dla siebie wartości.
Bycie zmotywowanym do pracy oznacza pewien rodzaj atencji przypisywany naszym codziennym zawodowym czynnościom, bez względu na ich specyfikę. Motywacja to oprócz gotowości do działania przekonanie, że za owym działaniem stoi coś wartego wysiłku, co ewentualnie zrekompensuje nam ponoszony trud, a jednocześnie doda energii do osiągania kolejnych celów. Za działaniami, którym towarzyszy wysoki poziom motywacji, zawsze stoją ważne dla nas wartości (bezpieczeństwo, satysfakcja, szczęście, spokój, zadowolenie itp.).
Przywykło się uważać, że najlepiej motywują nas wymienione wyżej czynniki wewnętrzne. W sytuacji osłabionej motywacji najczęściej jednak oczekujemy zewnętrznego brodźca, który na stałe uruchomi w nas tryb aktywności. Gdy ów zewnętrzny bodziec (szef, premia, deadline) się nie pojawia, o wiele trudnej nam samodzielne się zmotywować.
Za zwykłym „nie chce mi się” – utożsamianym z brakiem motywacji – mogą kryć się zróżnicowane kwestie. Oto 5 kluczowych sytuacji, które osłabiają naszą zdolność do samomotywowania się.
1. Niedopasowanie zadań
Demotywująco mogą na nas wpływać zarówno za łatwe, jak i za trudne zadania (przekazywane w dużych ilościach). Gdy pracujemy, zapominamy, że to, co początkowo stanowi dla nas wyzwanie (nieczęsto okupione stresem), z czasem staje się żmudnym i odtwórczym automatyzmem. Aby czuć satysfakcję z pracy, zmieniaj sposób realizacji lub modyfikuj zakres zadań, a jeśli to niemożliwe, znajdź w nich dodatkowy, istotny dla ciebie sens.
2. Bezsens i inne przekonania osłabiające
Trudno znaleźć motywację do działań, które wydają nam się bezsensowne. Jeśli nie wiemy, co, w jaki sposób i w jakim celu mamy robić, nasza motywacja będzie znikoma. Jeśli nie potrafisz przypisać znaczenia swojej aktywności, wysiłek z nią związany okaże się dla ciebie wyłącznie stratą energii i czasu. Podobnie jest z przekonaniami: „To się nie uda”, „Nie dam rady”. Jeśli informacje dotyczące realizowanych zadań zapewniają ci poczucie komfortu lub sprawczości, znajdź czas, aby do nich dotrzeć.
3. Sztywna struktura lub jej brak
Motywację do codziennych działań zabija zarówno sztywność, jak i zbytnia płynność reguł. Sztywna struktura może osłabiać sprawczość i zniechęcać do powtarzania zadań, które jawią się jako trudne, nudne, zbiurokratyzowane, oderwane od realiów, niepotrzebne. Niejednoznaczność lub brak zasad mogą wywoływać poczucie chaosu i zagubienia. Brak lub przypadkowość planu oraz płynność (zmienność) wymagająca błyskawicznego reagowania będą działały osłabiająco na osoby, które potrzebują kontroli sytuacji oraz przemyślanych, bezpiecznych działań realizowanych krok po kroku.
4. Atmosfera
Niektórzy najsprawniej funkcjonują w sytuacji rywalizacji, pod presją, inni w atmosferze współpracy, gdy mają jasno określone role zespołowe, jeszcze inni do skutecznych działań potrzebują kreatywnej przestrzeni i niesztampowych sposobów. Znajdą się również tacy, którzy swoje zadania najlepiej realizują samodzielnie. Zła (czyli niedopasowana) do potrzeb osobowościowych atmosfera w pracy może skutecznie zdemotywować. W takim wypadku praca staje się codzienną walką z samym sobą, polegającą na spełnianiu cudzych oczekiwań i marginalizowaniu własnych potrzeb.
I tak dochodzimy do najważniejszej kwestii, która kryje się za powyższymi sytuacjami.
5. Nie mój cel. Nie moje wartości
Jeśli nie odczuwasz motywacji, oznacza to, że prawdopodobnie kluczowe dla ciebie wartości (potrzeby) nie są lub nie mogą być zaspokajane w pracy. Sposobem na samomotywowanie się w pracy jest odnajdywanie w celach zawodowych sposobu zaspokajania własnych potrzeb. (W zależności od tego, co jest dla nas ważne, dla jednego jest to bycie użytecznym, dla innego poszukiwanie nowych rozwiązań czy poruszanie się w bezpiecznym obszarze zrutynizowanych działań).
Jeśli twoja praca stoi w sprzeczności z tym, co jest dla ciebie najważniejsze, lub znacząco narusza twoje wartości, odnalezienie motywacji może być zadaniem z zakresu mission impossible. Może czas zastanowić się, czy aby jesteś we właściwym miejscu.
Jeśli w swoich codziennych obowiązkach zawodowych odnajdziesz (lub zaspokoisz) istotną dla siebie wartość, znajdziesz paliwo do ich wykonywania.
Powodzenia!