Czym jest toksyczna relacja?
Mianem toksycznej określa się zazwyczaj relację, która wywiera destrukcyjny (świadomy lub nieświadomy) wpływ na jedną lub obie strony związku. Zakończenie każdej ważnej relacji zmusza nas do refleksji i spojrzenia wstecz na to, co się stało. Skąd wiemy, że związek jest toksyczny? Czujemy – jako dyskomfort, obcość lub samotność w relacji. W wymiarze myśli związek taki prowadzi do wielu osłabiających, niejako zatruwających umysł przekonań („Jestem nic nie wart”, „Jestem słaby”, „Jestem nikim i nic nie znaczę”, „Nie zasługuję na nic dobrego” itp.). Toksyczny związek pogłębia bezradność, zmniejsza pewność siebie i poczucie własnej wartości, wpędza w poczucie winy, sprawia, że jesteśmy niepewni własnych myśli i uczuć. Toksyczny partner to taki, który gardzi, manipuluje, wzbudza winę, deprecjonuje, ubezwłasnowolnia. Będąc w toksycznej relacji, nabieramy przekonania, że poświęcanie czasu sobie i własnym potrzebom jest czymś złym, a nasze poglądy, działania i samopoczucie nie mają znaczenia. Prowadzi to do poczucia, że w związku nie można być prawdziwym, że zawsze należy dopasowywać się do partnera i jego oczekiwań.
Jeśli właśnie zakończyłeś tego typu relację i pragniesz wrócić do równowagi – pogratuluj sobie. Przed tobą możliwość powrotu do prawdziwego siebie. Jak to zrobić?
Stań w prawdzie
Powrót do równowagi po toksycznym związku oznacza przede wszystkim odbudowanie związku z samym sobą. Zadbaj o własne bezpieczeństwo i życzliwe otoczenie. Zaopiekuj się sobą i zrób wszystko, aby poczuć się swobodnie. Nazwij to, co się stało, i zaakceptuj rzeczy takimi, jakimi są. Kim się stałeś? Jak bardzo oddaliłeś się od prawdziwego siebie?
Przejmij inicjatywę
Odzyskaj kontrolę nad sobą, swoimi myślami i działaniami. Porzuć rolę ofiary i weź odpowiedzialność za swój stan mentalny i emocjonalny. Pozwól sobie na żałobę. Pożegnaj się ze swoimi marzeniami dotyczącymi tej relacji, pożegnaj się ze sobą uwikłanym w ten związek. Spójrz na to, w czym tkwiłeś, przez pryzmat doświadczenia. Nie pielęgnuj urazy do partnera (ani do siebie), nie rozpamiętuj krzywd, nie żałuj. Nie masz wpływu na to, co się zdarzyło. Jedyne, co możesz, to w swoich przyszłych relacjach zadbać o uważność, która pozwoli ci zachowywać się inaczej. Zrozumienie tego, co się zdarzyło, może pomóc ci wyjść poza schemat. Ta relacja zaspokajała istotną dla ciebie potrzebę. Zastanów się, jak zaspokoić ją inaczej.
Znajdź prawdziwego siebie
Powrót do siebie po okresie, w którym marginalizowano lub niszczono wszystko, co było dla nas wartościowe, może być wymagający. Skoncentruj się na sobie i własnych potrzebach. Czego się o sobie nauczyłeś? Co jest dla ciebie ważne? Co zrobisz, aby zadbać o rzeczy, które mają dla ciebie znaczenie? Bądź dla siebie łagodnym i wspierającym przyjacielem. Czego chciałeś dla siebie przed relacją, którą zamknąłeś? O czym marzyłeś? Co dodawało ci skrzydeł? W jakich okolicznościach naprawdę czułeś się sobą? Na początek wybierz jedną rzecz i zadbaj o jej obecność w swoim nowym życiu. Zastanów się, co konkretnie możesz zrobić, aby pielęgnować tę wartość na co dzień (także w relacjach z innymi ludźmi).
Powrót do siebie to nie tylko wzięcie odpowiedzialności za swój stan, lec także znalezienie sensu i celu w nowych lub porzuconych aktywnościach (np. działaniach na rzecz innych).
Ustal granice
Wyjście poza znany schemat relacji wymaga odwagi i świadomości. Jeszcze raz pomyśl o tym, co jest dla ciebie ważne. Zastanów się, czego chcesz, a czego nie chcesz w relacji z innymi. Określ precyzyjnie, na jakie słowa i postawy nie dajesz przyzwolenia w swoim (przyszłym, nowym) związku. W jaki sposób będziesz przestrzegać swoich granic?
Pracuj z własnymi myślami
Bądź uważny na wszystkie toksyczne myśli (wymienione powyżej), które nawykowo mogą pojawiać się w twojej głowie. Nie pozwalaj sobie na krzywdzące generalizacje (w odniesieniu do siebie i partnera, np.:
- „Ja/on nigdy/zawsze…”,
- „Bo wszyscy mężczyźni/wszystkie kobiety…”).
Nie wyrzucaj sobie, że mogłeś zachowywać się inaczej. Zastanów się, w jaki sposób możesz od teraz zadbać o siebie i swoje potrzeby. Przeszłość jest zamknięta. Przyszłość możesz napisać po swojemu.
Odwagi! Powodzenia!
Zdj. Artem Kovalev