Psycholog, psychoterapeuta, psychiatra – do kogo pójść, gdy potrzebujesz pomocy?

Wielu bliskich zadaje mi pytania – czy jako psycholog mogę wypisać receptę lub dać zwolnienie? Czy mogę przyjąć ich na terapię? Czy mogę powiedzieć im, jakie jest najlepsze rozwiązanie ich problemu? Promocja zdrowia psychicznego w Polsce dopiero raczkuje, dlatego dużo osób nie wie, jakie są uprawnienia poszczególnych specjalistów.

Jak wybrać najlepsze wsparcie dla siebie?

Psychologowie, psychoterapeuci, psychiatrzy – ich  wykształcenie oraz kompetencje znacznie się od siebie różnią. Zobacz, do kogo powinieneś się zgłosić, szukając pomocy psychologicznej.

Psycholog

Kim jest?

W świetle obowiązującego prawa, psychologiem jest osoba, która uzyskała w polskiej uczelni dyplom magistra psychologii lub uzyskała za granicą wykształcenie uznane za równorzędne w Rzeczypospolitej Polskiej. Ukończenie wyłącznie licencjackich lub podyplomowych studiów w zakresie psychologii, a także różnego rodzaju szkoleń czy kursów, nie daje prawa wykonywania zawodu. Dyplomowany psycholog jest uprawniony do przeprowadzania testów psychologicznych, diagnozowania i opiniowania, udzielania pomocy psychologicznej, prowadzenia doradztwa, poradnictwa oraz psychoedukacji. Nie prowadzi natomiast psychoterapii, chyba że ukończył również szkołę terapeutyczną. Często zdarza się, że psycholog po kliku spotkaniach kieruje pacjenta do psychoterapeuty lub psychiatry.

Kiedy do niego iść?

Warto umówić się do psychologa, jeżeli:

  • Masz poczucie, że coś jest nie tak w Twoim życiu; chciałbyś jakiejś zmiany, ale nie wiesz dokładnie, na czym miałaby ona polegać; wiesz, że jest jakiś problem, ale nie potrafisz go dokładnie zdefiniować.
  • Czujesz, że ze swoim problemem nie jesteś w stanie poradzić sobie sam, wsparcie
    i rady bliskich nie wystarczają, a dotychczasowe sposoby radzenia sobie zawiodły.
  • Zauważasz w sobie zmiany, które Cię niepokoją, np. nie radzisz sobie z negatywnymi emocjami lub stresem, masz długotrwale obniżony nastrój, często odczuwasz lęk, źle sypiasz.
  • Nie możesz poradzić sobie z trudną sytuacją życiową, np. rozstaniem z partnerem, utratą pracy, śmiercią bliskiej osoby.
  • Masz kłopoty w relacji z partnerem, rodzicem, dzieckiem lub pracodawcą i nie wiesz, jak możesz je rozwiązać.
  • Szukasz porady lub terapii seksuologicznej – wybierz psychologa specjalizującego się w seksuologii.
  • Nadużywasz alkoholu lub substancji psychoaktywnych – psycholog pomoże wybrać Ci najlepsze formy pomocy, np. skieruje do terapeuty uzależnień.

Psychoterapeuta

Kim jest?

Psychoterapeuta to osoba, która posiada tytuł magistra – niekoniecznie psychologii – i ukończyła szkolenie (trwające na ogół 4-6 lat), zakończone egzaminem i wydaniem certyfikatu. W szkole terapeutycznej przyszły specjalista przechodzi zaawansowane szkolenie teoretyczne i praktyczne w zakresie pracy z pacjentem indywidualnym i grupą. Uczestniczy także we własnej terapii, co umożliwia mu poradzenie sobie z problemami – po to, aby nie rzutować ich na swoich klientów. Podlega superwizji, co oznacza, że konsultuje swoją pracę z bardziej doświadczonym terapeutą, posiadającym certyfikat superwizora. Szkoły psychoterapeutyczne szkolą w zakresie różnych nurtów psychoterapeutycznych. Poszukując terapeuty, warto sprawdzić, czym charakteryzują się najbardziej popularne podejścia: psychodynamiczne, poznawczo-behawioralne, humanistyczno-egzystencjalne, systemowe, Gestalt oraz integracyjne.

Na czym polega psychoterapia?

Psychoterapia jest pracą nad powrotem do równowagi psychicznej lub lepszym poznaniem siebie i rozwojem osobistym. Jej celem jest dokonanie konkretnych zmian w przeżywaniu, myśleniu i zachowaniu pacjenta, przepracowanie problemów obecnych lub z przeszłości, rozwój kompetencji emocjonalnych, poprawa relacji, samooceny lub motywacji. Psychoterapia opiera się przede wszystkim na rozmowie, choć terapeuta może zaproponować też inną aktywność, np. pisanie, rysowanie, oglądanie zdjęć, odgrywanie ról i scenek. Narzędziem pracy jest także sama osoby psychoterapeuty, jego empatia, wiedza i doświadczenie. Na skuteczność psychoterapii bardzo duży wpływ ma bliska, pozytywna relacja między terapeutą a pacjentem.

Kiedy do niego iść?

Warto umówić się do psychoterapeuty, jeżeli:

  • Skieruje Cię do niego Twój psycholog, ponieważ rozwiązanie Twoich trudności wymaga głębszej, bardziej specjalistycznej pracy, która wykracza poza jego kompetencje.
  • Skieruje Cię do niego Twój psychiatra – w leczeniu zaburzeń psychicznych najlepsze efekty daje połączenie psychoterapii i farmakoterapii.
  • Masz długotrwałe problemy w jakiejś dziedzinie życia; odnosisz wrażenie, że popełniasz wciąż te same błędy; Twoje relacje Cię nie satysfakcjonują; masz poczucie osamotnienia czy niezrozumienia; czujesz, że Twój rozwój osobisty jest zablokowany.
  • Nie możesz uwolnić się od bolesnych wspomnień i doznanych krzywd; chcesz ułożyć i zrozumieć wydarzenia z Twojej przeszłości.
  • Borykasz się z kłopotami zdrowotnymi, a ich przyczyn nie udało się znaleźć mimo licznych konsultacji lekarskich i badań.
  • Masz potrzebę dokonania zmian w swoim życiu, chcesz lepiej poznać siebie.

Jak wygląda pierwsze spotkanie?

Na konsultacjach – są to zazwyczaj pierwsze dwa, trzy spotkania – pacjent i terapeuta poznają się i próbują określić problemy, z którymi zgłosił się pacjent. Terapeuta pyta o sytuację prywatną i zawodową, bliskie relacje, przeżywane trudności, przebyte choroby. Stara się poznać oczekiwania oraz motywację pacjenta  i dowiedzieć się, jaką pomoc chciałby uzyskać. Ustala się wtedy również kontrakt, czyli umowę określającą zasady terapii: jej cel, miejsce i planowany czas trwania, częstotliwość i długość spotkań, formy pracy, warunki odwoływania sesji i sposoby komunikowania się pomiędzy spotkaniami, a także wysokość i formy płatności za sesje. W przypadku psychoterapii indywidualnej spotkania odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu i trwają 50 minut.

Poczucie bezpieczeństwa w związku – bez niego nie może się udać

Psychiatra

Kim jest?

Psychiatra to lekarz medycyny, posiadający specjalizację z psychiatrii. Jest uprawniony do prowadzenia farmakoterapii, wypisywania recept, wystawiania zwolnień
i skierowań do szpitala. Jeżeli nie ukończył dodatkowo szkoły psychoterapeutycznej, nie prowadzi psychoterapii.

Kiedy do niego iść?

Warto umówić się do psychiatry, jeżeli:

  • Skieruje Cię do niego lekarz pierwszego kontaktu, psycholog lub terapeuta.
  • Masz myśli samobójcze – mogą one zagrozić Twojemu życiu i zdrowiu. Nie zwlekaj
    i jak najszybciej umów wizytę.
  • Odczuwasz długotrwałe obniżenie nastroju, smutek, zmęczenie, drażliwość lub lęk; do niczego nie masz siły, nie masz na nic ochoty; zauważasz niepokojące zmiany
    w swoim rytmie dobowym (np. bezsenność), sposobie odżywiania się, aktywności seksualnej.
  • Twoje niektóre myśli, nawyki, uczucia lub zachowania zaczynają realnie przeszkadzać lub zagrażać Tobie bądź Twoim bliskim.

O co zapytać specjalistę?

Masz prawo wiedzieć:

  • Jakie są kwalifikacje i doświadczenie specjalisty. Możesz zapytać o jego wykształcenie, poprosić o okazanie dyplomu lub certyfikatu.
  • Jak wygląda praca z danym specjalistą i czego możesz się spodziewać, np. w jakim nurcie prowadzona jest psychoterapia i na czym ona polega.
  • Czy nurt, w jakim pracuje dany terapeuta, jest odpowiedni dla problemu, który zgłaszasz .

Pamiętaj!

  • Jeżeli specjalista z pewnych względów Ci nie odpowiada, np. nie podobają Ci się jego metody pracy, poszukaj innego.
  • Jeżeli z jakichś powodów specjalista nie może z Tobą pracować – np. terapeuta pracował wcześniej z Twoim partnerem – ma obowiązek poinformować Cię o tym i zaproponować innego specjalistę.
  • Specjalistę obowiązuje tajemnica zawodowa! Wyjątkiem od jej zachowania jest sytuacja zagrożenia życia lub zdrowia Twojego albo Twoich bliskich.

Bibliografia:

J. Kubitsky, Vademecum psychoterapeuty.

L. Grzesiuk, Psychoterapia – teoria. Podręcznik akademicki.

M. Dreger, A. Majerowicz, M. Szwarocka, D. Abramowicz, Gdzie i jak szukać pomocy psychologicznej? – Poradnik edukacyjny.

Avatar
Lena Zielska

Jestem absolwentką Psychologii Klinicznej na Uniwersytecie SWPS. Ukończyłam studia podyplomowe z Diagnozy Psychologicznej oraz Psychologii Kryzysu i Interwencji Kryzysowej. Szkolę się w zakresie psychoterapii Gestalt oraz analizy jungowskiej. Doświadczenie psychologiczne i terapeutyczne zdobywałam m.in. w Szpitalu Bródnowskim, Instytucie Psychiatrii i Neurologii, Komitecie Ochrony Praw Dziecka, Akademickim Centrum Psychoterapii i Rozwoju. Pracuję w Uniwersytecie SWPS. Prowadzę diagnozę psychologiczną. Pracuję z osobami dorosłymi.  

Brak komentarzy

Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.